Το κείμενο που ακολουθεί είναι μακροσκελές αλλά περιέχει πολλές και αξιόλογες πληροφορίες.

Το χρήμα διήνυσε μεγάλη πορεία πριν φτάσουμε εδώ που είμαστε σήμερα. Κάθε νέα και πιο λειτουργική μέθοδος συναλλαγής ή «χρήματος», εκτόπιζε την παλιά. Οι πιο αξιοσημείωτες αλλαγές είναι σε γενικές γραμμές τρεις:

1. Το αρχικό στάδιο της ανταλλαγής, κατά το οποίο οι άνθρωποι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε αγαθό ως «χρήμα» ώστε να το ανταλλάξουν με κάποιο άλλο αγαθό
2. Το στάδιο των μεταλλικών κερμάτων/χρημάτων ως μέθοδο πληρωμής, τα οποία εκδίδονταν με αντίκρυσμα σε κάποιο ευγενές μέταλλο όπως π.χ. ο χρυσός. Τα μεταλλικά κέρματα μετασχηματίστηκαν στην πορεία σε χαρτονομίσματα για λόγους ευχρηστίας.
3. Το στάδιο των λογιστικών εγγραφών και την κατάργηση του αντικρίσματος σε χρυσό των χαρτονομισμάτων. Ένα μεγάλο μέρος των συναλλαγών μας σήμερα ολοκληρώνεται χωρίς ν’ ανταλλάξουμε κέρματα/χαρτονομίσματα με αγαθά. Οι συναλλαγές ολοκληρώνονται μόνο με λογιστικές εγγραφές (τραπεζική μεταφορά χρημάτων, χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες, Paypal, κλπ). Τα χρήματα δεν έχουν πλέον αντίκρυσμα σε κάποιο ευγενές μέταλλο.

Το υπάρχον σύστημα είναι παρωχημένο και μη διασυνδεδεμένο!

Το υπάρχον Τραπεζικό Σύστημα δε σχεδιάστηκε για να είναι διασυνδεδεμένο στη σύγχρονη οικονομία. Αντιθέτως, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή όταν στήθηκε στο να είναι αποκομμένο από οτιδήποτε και ερμητικά κλειστό, για λόγους ασφάλειας. Δεν σχεδιάστηκε με σκοπό την αυτοματοποίηση των εργασιών. Και φυσικά δε σχεδιάστηκε για να είναι ανοιχτό σε όλους! Το τελευταίο μπορείτε να το διαπιστώσετε εύκολα αν προσπαθήσετε ν’ ανοίξετε έναν τραπεζικό λογαριασμό στο εξωτερικό, ή αν ένας κάτοικος εξωτερικού θελήσει ν’ ανοίξει έναν τραπεζικό λογαριασμό σε ελληνική τράπεζα. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο ενώ σε κάποιες άλλες είναι εντελώς ακατόρθωτο.

Όταν πληρώνουμε με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα, γίνεται μια λογιστική εγγραφή που μεταφέρει «νούμερα» από δικό μας λογαριασμό προς τον λογαριασμό τρίτου. Αυτό το σύστημα έχει τα εξής προβλήματα:

1. Πρέπει να εμπιστευόμαστε τα χρήματά μας σε τρίτους ώστε να κρατάνε «λογαριασμό» των συναλλαγών μας
2. Οι ενδιάμεσοι (τράπεζες και δίκτυα πληρωμών VISA, MasterCard, American Express) χρεώνουν για κάθε συναλλαγή, συνήθως κάποιο ποσοστό 1-5% επί της συναλλαγής (και μάλιστα η τράπεζα παίρνει προμήθεια και επί του ΦΠΑ που ο επαγγελματίας θα αποδώσει στο κράτος*).
3. Τα δίκτυα πληρωμών δεν έχουν σχεδιαστεί για χρήση στο Internet. Αυτό έχει σαν συνέπεια το υψηλό ποσοστό απάτης με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες, το οποίο επιβαρύνεται συνήθως ο έμπορος κι όπως είναι φυσικό το μετακυλύει στον τελικό καταναλωτή.
4. Για τους εμπόρους η διαδικασία του αναίτιου αντιλογισμού (charge-back), δημιουργεί σοβαρά προβλήματα.

* Για παράδειγμα, έστω ότι η προμήθεια της τράπεζας είναι 2% και το αντικείμενο κοστίζει 100€ + ΦΠΑ = 124€. Σε αυτή την περίπτωση η προμήθεια της τράπεζας είναι 2,48€ (124€ επί 2%) το οποίο αντιστοιχεί σε 2€ προμήθεια για τα 100€ κι άλλα 0,48€ προμήθεια για τον ΦΠΑ των 48€ που θα αποδοθεί στο κράτος. Άρα η προμήθεια επί της καθαρής αξίας είναι 2,48% αντί για 2%.

Όταν χρησιμοποιούμε τους τραπεζικούς λογαριασμούς για τη διενέργεια συναλλαγών, αντιμετωπίζουμε ακόμη περισσότερα προβλήματα όπως:

1. Αν ο λογαριασμός του αποδέκτη είναι σε άλλη εγχώρια τράπεζα, τα χρήματα δεν εμφανίζονται άμεσα (το διαβόητο βαλερ που συνήθως είναι από 2-4 ημέρες, διάστημα κατά το οποίο τα χρήματα βρίσκονται σε limbo και δεν «υπάρχουν» σε κανέναν λογαριασμό).
2. Αν ο λογαριασμός του αποδέκτη είναι σε άλλη εγχώρια τράπεζα, πληρώνουν και οι δύο συναλλασσόμενοι αμοιβές στις τράπεζές τους.
3. Αν ο λογαριασμός του αποδέκτη είναι σε τράπεζα άλλης χώρας, οι χρεώσεις και ο χρόνος διεκπεραίωσης διογκώνονται.
4. Τα χρήματα που έχουμε στην τράπεζα δεν είναι δικά μας! Είναι της τράπεζας η οποία μας «υπόσχεται» πως θα μας τα επιστρέψει αν όλα είναι καλά (δηλαδή αν έχει τα χρήματα ώστε να μας τα επιστρέψει, αν της επιτρέπεται να μας τα επιστρέψει –capital controls– αν δεν έχει εντολή κατάσχεσης, κλπ)

Υπάρχουν ήδη προειδοποιήσεις προς τις τράπεζες για εκσυγχρονισμό, αλλά πόσο γρήγορα μπορούν ν’ ανταποκριθούν άραγε στις ραγδαίες αλλαγές;

Αν είχες να διαλέξεις μεταξύ ενός νομίσματος που στην ουσία δε σου ανήκει όταν είναι στην τράπεζα και το σύστημα που το υποστηρίζει πάσχει από πολλά προβλήματα κι ενός νομίσματος που σχεδιάστηκε αποκλειστικά για να είναι ανοικτό σε όλους, να έχει χαμηλές χρεώσεις, να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οπουδήποτε και στο οποίο τα χρήματά σου θα σου ΑΝΗΚΟΥΝ, ποιό θα διάλεγες;

Το υπάρχον σύστημα είναι κατακερματισμένο

Μέχρι στιγμής αναφέραμε κάποια από τα προβλήματα που αφορούν το ίδιο το τραπεζικό σύστημα, ακόμα κι αν οι συναλλαγές είναι στο ίδιο νόμισμα, όπως π.χ. το Ευρώ. Τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται ακόμη πιο πολύπλοκα αν λάβουμε υπόψιν μας ότι δεν χρησιμοποιούμε όλοι οι κάτοικοι της γης τα ίδια νομίσματα!

Για όσους πρόλαβαν τις Δραχμές, γνωρίζουν πως κάθε φορά που ήθελε κάποιος να ταξιδέψει στο εξωτερικό, έπρεπε πρώτα ν’ αλλάξει χρήματα γιατί οι δραχμές δεν περνούσαν (σχεδόν) πουθενά. Αν κι αυτό πλέον δεν είναι απαραίτητο για τα ταξίδια στις χώρες εντός της ζώνης του Ευρώ, ισχύει όταν κάποιος θέλει να ταξιδέψει στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου.

Ειδικά οι χώρες με τα λιγότερα ισχυρά νομίσματα ή τα νομίσματα με μεγάλο πληθωρισμό (όπως για παράδειγμα η Βενεζουέλα με σχεδόν 800% πληθωρισμό), θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ουσιαστικά αποκομμένες οικονομικά από τον υπόλοιπο κόσμο, αφού κανείς δεν θέλει το νόμισμά τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το Bitcoin θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αντισταθμιστικός παράγοντας.

Σε αντίθεση, το Bitcoin ή οπουδήποτε άλλο κρυπτονόμισμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε στον πλανήτη (ή κι έξω από αυτόν!) αρκεί να υπάρχει σύνδεση με το Internet. Πλέον δεν είναι απαραίτητη ούτε η πρόσβαση στο Internet για τη χρήση του Bitcoin (νέο άρθρο που θ’ αναρτηθεί σύντομα – stay tuned!)

Αν είχες να διαλέξεις ανάμεσα σε ένα νόμισμα που μπορείς να το χρησιμοποιήσεις μόνο στη χώρα σου ή σε περιορισμένο αριθμό χωρών και σε ένα νόμισμα που «περνάει» παντού, ποιό θα διάλεγες;

Το υπάρχον σύστημα είναι διαπλεκόμενο

Τα τελευταία 8 χρόνια της κρίσης, έχουμε γίνει μάρτυρες του πόσο καθοδηγούμενο, ελεγχόμενο και διαπλεκόμενο είναι το τραπεζικό σύστημα (τουλάχιστο της ΕΕ αν και τα ίδια θα συμβαίνουν παντού). Τα πάντα είναι θέμα «πολιτικής» κι όχι εξυπηρέτησης του πολίτη. Αν το αναλύσουμε περισσότερο, τα πάντα γίνονται για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα εις βάρος του πολίτη.

Κάθε φορά που κάποια «μεγάλη» τράπεζα ακολουθεί όλες τις λάθος τακτικές που τη φέρνουν στα όρια της κατάρρευσης, τότε το εκάστοτε κράτος χαρίζει τα χρήματα των πολιτών στην τράπεζα για να τη σώσει.

Σε πολλές περιπτώσεις εθνικών νομισμάτων, το κράτος αποφασίζει για λόγους πολιτικής να «εκτυπώσει» μαζικά νέα χαρτονομίσματα, οδηγώντας έτσι το νόμισμα σε υπέρμετρο πληθωρισμό. Δηλαδή τα ίδια χρήματα αύριο έχουν μικρότερη αγοραστική αξία. Στο διάγραμμα πληθωρισμού του ευρώ φαίνεται καθαρά πως στα 10 τελευταία χρόνια, κάθε χρόνο το νόμισμα έχανε την αξία του (πίνακας average harmonised inflation Europe (HICP) – by year). Το αντίστοιχο γράφημα τιμής για το Bitcoin.

Με απλά λόγια, κάτι που το 2002 κόστιζε 100€, το 2017 κοστίζει 128€! Δηλαδή το ίδιο ποσό χρημάτων έχει μικρότερη αγοραστική αξία. Γίνεται σαφές λοιπόν πως τα εθνικά νομίσματα δεν αποτελούν καθόλου καλή επιλογή για τις αποταμιεύσεις μας.

Σε ακραίες περιπτώσεις, είναι πολύ πιθανό οι άνθρωποι να δανείζονται από την τράπεζα χρήματα, τα οποία θα χρησιμοποιήσουν για ν’ αγοράσουν Bitcoin ή άλλα κρυπτονομίσματα. Στο τέλος της περιόδου, είναι στατιστικά πιο πιθανό να είναι μεγαλύτερο το ποσοστό κέρδους (από την αύξηση της τιμής του κρυπτονομίσματος) από το επιτόκιο δανεισμού. Φυσικά δε συμφωνούμε με αυτή τη μέθοδο, ούτε την προτείνουμε! Αλλά δεν αποκλείεται να συμβεί ή να συμβαίνει ήδη.

Αν είχες να διαλέξεις ανάμεσα σε ένα νόμισμα που καθημερινά χάνει την αξία του και σε ένα νόμισμα που τη διατηρεί ή την αυξάνει, ποιό θα διάλεγες;

Στο υπάρχον σύστημα είμαστε εξαρτημένοι από την τράπεζα

Με την πάροδο του χρόνου, αυξάνεται όλο και περισσότερο η εξάρτησή μας από την τράπεζα. Οι παρεμβάσεις του κράτους προς αυτή την κατεύθυνση είναι πολλές φορές καθοριστικές για την πλήρη εξάρτησή μας από το τραπεζικό σύστημα (νόμος απαγόρευσης συναλλαγών με μετρητά από ένα όριο και πάνω, νόμος για υποχρέωση συναλλαγών με κάρτες, κλπ). Σε μερικά χρόνια, στο παρόν σύστημα δε θα έχουμε τη δυνατότητα να συνδιαλλαχτούμε με κανέναν χωρίς την έγκριση της τράπεζας. Κι επειδή ως γνωστό η τράπεζα έχει και το μαχαίρι και το καρπούζι, μπορεί να «κόβει» όπως επιθυμεί κι αν το επιθυμεί.

Παραδείγματα υπάρχουν ήδη. Η τράπεζες μπλοκάρουν τους λογαριασμούς και τις κάρτες μας αν δεν έχει γίνει ταυτοποίηση του πελάτη ή αν έχει περάσει κάποιος καιρός από την προηγούμενη ταυτοποίηση. Αυτό συμβαίνει σήμερα για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας», ενώ αύριο ενδέχεται να συμβαίνει επειδή το κράτος αποφάσισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να μπλοκάρουν τους λογαριασμούς των άθεων, ή των ομοφυλόφιλων, ή των ορθόδοξων χριστιανών ή των καθολικών χριστιανών, ή των άσπρων ή των μαύρων, ή, ή, ή, ή ………. !

Αν είχες να διαλέξεις ανάμεσα σε ένα σύστημα που μπορεί ανά πάσα στιγμή να σε μπλοκάρει και σε ένα σύστημα όπου διατηρείς την αυτονομία σου, ποιό θα διάλεγες;

Το «κακό» χρήμα οδηγείται στον αφανισμό

Όλες οι αλλαγές στο «χρήμα» της ανθρώπινης ιστορίας, έγιναν γιατί το νέο «χρήμα» ήταν πιο καλό ή πιο βολικό από το προηγούμενο. Πλέον, έχει ξεκινήσει η επόμενη μεγάλη αλλαγή. Αυτή που το νέο «χρήμα» στη μορφή των κρυπτονομισμάτων, θ’ αντικαταστήσει σταδιακά το υπάρχον. Κι αυτή η αλλαγή θα έρθει κατά πάσα πιθανότητα από κάτω προς τα πάνω.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, τα εθνικά νομίσματα -έτσι όπως τα γνωρίζουμε σήμερα- θα εξαφανιστούν κάποια στιγμή, ή θα αλλάξουν μορφή. Κάποιες χώρες συζητάνε ήδη την έκδοση νομίσματος με την υποστήριξη της τεχνολογίας Blockchain. Το νέο σύστημα είναι πιο αποδοτικό και πιο εξυπηρετικό για τους πολίτες και συμβαδίζει με την εξέλιξη της τεχνολογίας.